De Paus is niet alleen het hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk, maar ook van 23 met Rome geünieerde Oosterse Katholieke Kerken.

Vier van deze Oosterse Kerken staan onder leiding van een bisschop of het oosterse equivalent daarvan, namelijk een eparch. Deze bisschoppen en eparchen worden door de Paus benoemd.

De Bulgaars-Katholieke Kerk omvat ca. 10.000 gelovigen in Bulgarije.

Mgr. Christo Projkow

Hoofd: De eparch van Sofia, Mgr. Christo Projkow (sinds 2019).

Liturgie: Volgens de Byzantijnse ritus met Bulgaars of het Oudkerkslavisch als liturgische taal.

Geschiedenis:

In het midden van de 19e eeuw ontstond in Bulgarije, naast het Rooms-katholieke bisdom Plovdiv ook een geünieerde kerk, waarvoor in 1860 Josef Sobolsky tot bisschop gewijd werd, hetgeen een jaar later door de paus Pius IX erkend werd. Als gevolg van politieke verwikkelingen vertrok Sobolsky echter heimelijk naar een klooster in de buurt van Kiev, zonder ooit nog naar zijn gelovigen terug te keren.

Desalniettemin ging het de geünieerde gemeenschap goed en bouwden zij met steun van Rome, de Bulgaarse regering en enkele kloosterorden scholen en weeshuizen. In 1870 werd echter op aandringen van Rusland een Orthodox exarchaat in Bulgarije opgericht. Vanuit Rome werden voor de geünieerden de vicariaten Thracië (in Edirne) en Macedonië (in Saloniki) opgericht, maar die hadden geen greep meer op de Bulgaarse gelovigen.

Onder het Communistische bewind werd de geünieerde bisschop Mgr. Evgeni Bosilkov tot martelaar toen hij na zijn weigering om zich van Rome af te keren in 1952 werd terechtgesteld. Hij werd in 1998 zalig verklaard.
In 2019 werd het apostolische exarchaat Sofia, waarvan de exarch al sinds 2002 lid van de Bulgaarse bisschoppenconferentie was, verheven tot eparchie onder de naam Eparchie van de H. Johannes XIII in Sofia.

De Italo-Albanese Katholieke Kerk telt ca. 63.000 gelovigen, die van Griekse of Albaanse origine zijn en voornamelijk op Sicilië en in Calabrië leven, alsmede op Malta, in Algiers, Marseille, in Carghese op Corsica en in de Verenigde Staten.

Hoofd: De bisschop van Lungo is Mgr. Ercole Lupinacci (sinds 1987); de bisschop van Piana is Mgr. Sotir Ferrara.

Structuur: Er zijn twee bisdommen van gelijke rang: het bisdom Lungro in Calabrië (opgericht in 1919) met 27 parochies en met jurisdictie over het Italiaanse vasteland en het bisdom Piana degli Albanesi (opgericht in 1937), met 15 parochies en jurisdictie op Sicilië.
Daarnaast is er het klooster van Santa Maria di Grottaferrata dat in 1004 werd gesticht en het enige overblijfsel is van de eens bloeiende Italo-Griekse monastieke traditie. In 1937 kreeg het de status van territoriale abdij, wat inhoudt dat de abt dezelfde jurisdictie over de monniken en de lokale gelovigen heeft als een diocesane bisschop.

Liturgie: Volgens de Byzantijnse ritus met het Grieks als liturgische taal, maar doorgaans wordt Italiaans of Albaans gesproken.




Geschiedenis:

Reeds in de eerste eeuw voor Christus bevonden er zich Griekse kolonies op het Zuid-Italiaanse vasteland en op Sicilië. In de middeleeuwen werden deze gebieden allengs geïtalianiseerd, zodat er sindsdien nog slechts enkele plaatsen zijn met een Griekse bevolking, cultuur, taal en religie, die echter steeds tot het patriarchaat van Rome gerekend werden.

Sinds 1400 kwamen, op de vlucht voor de Osmaanse heerschappij, in toenemende mate Albaanse orthodoxe gelovigen naar Zuid-Italië. Eind 16e eeuw werden deze Albaanse gelovigen samen met de oude Griekse parochies samengebracht in twee bisdommen, die in 1742 door paus Benedictus XIV (1740-1758) bevestigd werden.

Links:

- De eparchie van Lungo: Eparchia di Lungro
- De eparchie van Piana: Eparchia di Piana degli Albanesi
- De abdij van S. Maria di Grottaferrata: www.abbaziagreca.it

De Kroatisch (of Slavisch)-Katholieke Kerk omvat ca. 49.000 gelovigen, voornamelijk woonachtig in Kroatië en in andere delen van het voormalige Joegslavië.

Mgr. Milan Stipić

Hoofd: De bisschop van Križevci, Mgr. Milan Stipić (sinds 2020).

Structuur: Deze kerk bestaat uit het bisdom Križevci in Kroatië, alsmede de parochie van St. Jerome in Chicago. In 2003 werd voor de gelovigen in Servië-Montenegro een exarchaat in het dorp Ruski Krstur in de omgeving van Novi Sad opgericht met Mgr. Djura Dzudar als apostolich exarch.

Liturgie: Volgens de Byzantijnse ritus met het Kroatisch of Oud-kerkslavisch als liturgische taal.

Geschiedenis:

De Kroatisch-Katholieke Kerk ontstond toen paus Paulus V (1605-1621) een bisschop benoemde voor een groep Orthodoxe gelovigen langs de Donau en de rivieren Save en de Drau. Deze bisschop werd geïnstalleerd als vicaris van de katholieke aartsbisschop van Zagreb.

Op aandringen van de Oostenrijkse keizerin Maria-Theresia richtte paus Pius VI in 1777 het geünieerde bisdom Križevci (Duits: Kreutz) op, dat eerst onder de aartsbisschop van Ezstergom en sinds 1853 onder die van Zagreb viel.

Na de stichting van het voormalige Joegoslavië in 1918 omvatte het bisdom Križevci alle Grieks-Katholieken in de deelrepubliek Kroatië. De gelovigen in de voormalige Joegoslavische republiek Macedonië vallen tegenwoordig onder de Rooms-katholieke bisschop van Skopje in zijn hoedanigheid van eparch van Strumica-Skopje.




Homepage: krizevci.hbk.hr

De Macedonisch-Katholieke Kerk omvat ca. 11.500 gelovigen, voornamelijk woonachtig in Macedonië.

Mgr. Kiro Stojanov

Hoofd: De eparch van Strumica-Skopje, Mgr. Kiro Stojanov (sinds 2005).

Structuur: Deze kerk omvat slechts één eparchie, namelijk die van Maria Hemelvaart in Strumica-Skopje. Het ambt van eparch wordt vervuld door de Rooms-Katholieke bisschop van Skopje.

Liturgie: Volgens de Byzantijnse ritus met het Macedonisch als liturgische taal.

Geschiedenis:

In 1883 werd een apostolisch exarchaat Macedonië ingesteld als onderdeel van de Bulgaars-Katholieke Kerk. Na de oprichting van Joegoslavië in 1918 werd dit gebied onderdeel van het bisdom Križevci, dat verantwoordelijk was voor de pastorale zorg voor alle oosters-katholieke gelovigen in Joegoslavië.

Na het uiteenvallen van Joegoslavië werd op 11 januari 2001 het apostolosch exarchaat Macedonië ingesteld, als onderdeel van de nieuw opgerichte Macedonisch Griek-Katholieke Kerk. De Rooms-Katholieke bisschop van Skopje werd tot apostolisch exarch benoemd.

Paus Franciscus zette het exarchaat op 31 mei 2018 om in de Eparchie van Maria Hemelvaart in Strumica-Skopje.