De Paus is niet alleen het hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk, maar ook van 23 met Rome geünieerde Oosterse Katholieke Kerken.

Vier van deze Oosterse Kerken staan onder leiding van een grootaartsbisschop (Lat.: archiepiscopus maior), een ambt dat vergelijkbaar is met dat van aartsbisschop in de Rooms-Katholieke Kerk, zij het dat een grootaartsbisschop in rang boven een primaat-aartsbisschop, maar onder een patriarch komt.

Anders dan in de Rooms-Katholieke Kerk worden deze grootaartsbisschoppen niet door de Paus benoemd, maar gekozen door de bisschoppensynode van hun Kerk. Voordat zij geïntroniseerd worden moet de Paus de kerkelijke gemeenschap (Lat.: ecclesiastica communio) bevestigen; patriarchen hoeven daar pas na hun intronisatie om te verzoeken.

De grootaartsbisschoppen van de Oosterse Katholieke Kerken zijn van ambtswege lid van de Congregatie voor de Oosterse Kerken en van de Bisschoppensynode van de Rooms-Katholieke Kerk.

Tenslotte kunnen de grootaartsbisschoppen tot kardinaal verheven worden. Zij krijgen dan de rang van kardinaal-priester, maar krijgen geen titelkerk toegewezen.


Geschiedenis

Tijdens en na het Tweede Vaticaans Concilie vonden velen dat Josyf Slipyj, destijds voor de Oekraïense geünieerde katholieken de metropoliet van Lviv die tot 1963 in de Sovjet-Unie gevangen had gezeten, tot patriarch verheven moest worden, zoals hij door veel van zijn aanhangers in de praktijk reeds werd genoemd.

Vanwege de gespannen relatie met de Orthodoxe Kerk voelde paus Paulus VI daar echter niet voor en creëerde toen de nieuwe titel van grootaartsbisschop en benoemde Slipyj in 1963 tot de eerste grootaartsbisschop van Lviv.

Later werden ook de hoofden van enkele andere Oosterse Katholieke Kerken tot grootaartsbisschop verheven, namelijk die van de Syro-Malabaarse Kerk in 1992 en die van de Syro-Malankaarse Kerk en van de Roemeense Grieks-Katholieke Kerk in 2005.

De Oekraïens Katholieke Kerk telt ca. 4,2 miljoen gelovigen in Oekraïne, alsmede ca. 500.000 in diaspora in de Verenigde Staten, Canada en Europa. Hiermee is deze Kerk de grootste Oosters Katholieke Kerk.

Mgr. Svjatoslav Sjevtsjoek

Hoofd: De grootaartsbisschop van Kiev-Halyc, Mgr. Svjatoslav Sjevtsjoek (sinds 2011).

Liturgie: Volgens de Byzantijnse ritus met het Oekraïns als liturgische taal.

Geschiedenis

De Oekraïns Katholieke Kerk is ontstaan in 1596 toen op de synode van Brest de orthodoxe bisschoppen van het huidige Oekraïne, dat toen deel uitmaakte van het koninkrijk Polen, besloten tot een unie tussen Kiev en Rome: de Unie van Brest. Het zouden echter vooral de gelovigen in het westen van de Oekraïne zijn die deze unie beleefden.

Toen in de 19e eeuw het oosten van de Oekraïne onder Russische invloed kwam, bloeide het katholieke geloof alleen in de westelijke landsdelen, die onder de bescherming van de katholieke Habsburgse monarchie vielen. De Sovjet-Unie liet in 1945 alle geünieerde bisschoppen arresteren en de beroemde metropoliet Josef Slipyj werd tot 1963 gevangen gehouden, waarna hij in ballingschap naar Rome ging.

Na de val van de Sovjet-Unie kon het katholieke geloof weer opleven en werd in 1992 de hiërarchie weer hersteld onder aartsbisschop kardinaal Lubachivsky. De verhoudingen met de Orthodoxe Kerk zijn echter tamelijk gespannen, hetgeen nog werd versterkt toen de zetel van Lviv in 2005 door paus Johannes Paulus II werd verplaatst naar Kiev, de traditionele zetel van het orthodoxe patriarchaat.




Links:
- Portaalsite: www.ugcc.org.ua
- De eparchie in Australië: www.catholicukes.org.au
- De eparchie in Winnipeg: www.archeparchy.ca
- De eparchie van New Westminster: www.vcn.bc.ca/ucepnw
- De eparchie van Toronto: www.ucet.ca
- De eparchie van Parma, Ohio, USA: www.stjosaphateparchy.org
- De eparchie in Chicago: www.stnicholaseparchy.org
- Een uitgebreide geschiedenis: Ukrainisch-Katholische Kirche

De Roemeens-Katholieke Kerk telt ca. 1 miljoen gelovigen, waarvan ca. 760.000 in Transsylvanië in Roemenië en ca. 200.000 in de diaspora in de Verenigde Staten en Canada.

Z.Em. Lucian kard. Mureșan

Hoofd: De grootaartsbisschop van Făgăraș en Alba Iulia, Z.Em. Lucian kardinaal Mureșan (sinds 2005).

Liturgie: Volgens de Byzantijnse ritus met het Roemeens als liturgische taal.

Geschiedenis

De Roemeens-Katholieke Kerk is in 1701, naar het voorbeeld van de Unie van Ushorod, opgericht voor de orthodoxe Roemeense gelovigen in Zevenburgen. Aanvankelijk vielen zij onder het aartsbisdom Gran-Ezstergom, maar in 1854 richtte paus Pius IX de metropolis Făgăraș en Alba Iulia op, maar de metropoliet bleef in Blasendorf-Blaj resideren.

De 19e eeuw was een bloeiperiode voor de Roemeens-Katholieke Kerk omdat zij veel aanhang had onder intellectuelen in het hele land. Na de aansluiting van Transsylvanië bij Roemenië in 1918 kreeg de Roemeens-Katholieke Kerk gelijke rechten als de Roemeens-Orthodoxe Kerk.

Na de machtsovername door de Communisten in 1948 werd de geünieerde opgeheven en werden haar goederen geconfisceerd en overgedragen aan de Orthodoxe Kerk. De katholieke clerus en de bisschoppen werden vervolgd en opgesloten.

Na de val van het Communisme werden er weer nieuwe parochies en bisdommen opgericht, die in 1990 door paus Johannes Paulus II bevestigd werden. Ook werden drie seminaries gesticht. In 2005 werd het bisdom Făgăraș en Alba Iulia, met zetel in Blaj, verheven tot grootaartsbisdom.

Homepage: www.greco-catolic.ro

Links:

- De eparchie in Canton, Ohio, USA: www.romaniancatholic.org

De Malabaarse Katholieke Kerk telt ca. 3,9 miljoen gelovigen in de deelstaat Kerala in het zuiden van India en is daarmee één van de grootste geünieerde kerken.

Z.Em. George kardinaal Alencherry

Hoofd: De grootaartsbisschop van Ernakulum-Angamaly, Z.Em. George kardinaal Alencherry (sinds 2011).

Structuur: De Malabaars-Katholieke Kerk is georganiseerd in 26 bisdommen, maar Rome beschouwt slechts 15 hiervan als behorende tot de katholieke Syro-Malabaarse Kerk.

Liturgie: Volgens de Chaldeeuwse (Oost-Syrische) ritus met het Malayalam als liturgische taal.

Geschiedenis

De Malabaars-Katholieke Kerk stamt volgens de traditie af van de christelijke gemeente die door de apostel Thomas aan de Indiase westkust zou zijn gesticht. Toen eind 15e eeuw de Portugezen daar kwamen begonnen ze de Christenen langs deze Malabaarse kust te Latiniseren.

In 1559 kwam op een synode in Diamper de grote unie tot stand, met als gevolg dat overal Portugese bisschoppen geïnstalleerd werden, die alles aan de Latijnse ritus en regels wilden aanpassen. In 1653 kwam men hiertegen echter in opstand en sloot de Malabaarse Kerk zich aan bij het Antiochische patriarchaat van de Westsyrische Kerk.

Slechts door de inspanningen van de karmelietermonniken, die door paus Alexander VII gestuurd waren, kon een deel van de Malabaren behouden blijven. Hieruit ontstonden vier Malabaars-Katholieke bisdommen die in 1923 door Rome erkend werden, waarna deze Kerk een sterke groei kende.

De Malabaars-Katholieke Kerk kenden aanvankelijk geen hoofd, maar twee metropolieten van gelijke rang, wier zetels in 1993 werden samengevoegd tot het grootaartsbisdom van Ernakulam en Changanacherry.




Homepage: www.thesyromalabarchurch.org

Links

- Aartsbisdom Changanacherry: www.archdiocesechanganacherry.org
- Het aartsbisdom Kottayam: www.kottayamad.org
- De eparchie van Kalyan: www.dioceseofkalyan.com

De Syro-Malankaars Katholieke Kerk omvat ca. 400.000 gelovigen, waarvan ca. 300.000 in de deelstaat Kerala in het zuiden van India en ca. 100.000 in diaspora in de Verenigde Staten.

Orthodoxe tegenhanger: De Malankaarse kerk met ruim 1,6 miljoen gelovigen.

Z.Em. Baselios kardinaal Cleemis

Hoofd: De grootaartsbisschop van Kerala, Z.Em. Baselios kardinaal Cleemis (sinds 2007).

Structuur: De Syro-Malankaars Katholieke Kerk omvat 5 bisdommen met ruim 600 priesters in India en 15 missiestaties in de Verenigde Staten.

Liturgie: Volgens de ritus van Antiochië (West-Syrische ritus) met het Malayalam of West-Syrisch als liturgische taal.

Geschiedenis

In de 18e eeuw mislukten diverse pogingen om de Orthodoxe Malankaarse Kerk, die zich in de jaren 1653-1665 had losgemaakt uit de Malabaarse traditie en zich had aangesloten bij het West-Syrische-Antiochische patriarchaat, te verzoenen met de Katholieke Malabaarse Kerk.

In 1926 protesteerden vijf orthodoxe bisschoppen tegen hun patriarch, waarna hun charismatische leider Mar Ivanios contact met Rome opnam om tot een unie te komen onder behoud van de eigen ritus en erkenningen van de bisschoppen. Rome stemde hiermee in, waarna hij samen met zijn koorbisschop Theophilos in de Katholieke Kerk werd opgenomen.

In 1958 werd in Kurisumala Ashram een Cisterciëncerklooster gesticht waarin de syrische kloostertraditie behouden bleef en waarin men zich door de Hindoe-ascese laat inspireren. Daarmee werd dit klooster tot een geliefd trefpunt van Christenen en Hindoes in de Indiase deelstaat Kerala.

In 2005 werd het hoofd van de Syro-Malankaars Katholieke Kerk verheven tot grootaartsbisschop, hoewel hij intern als catholicos wordt aangeduid.

Homepage: www.malankara.net